Dưới đây là bài viết của Thạc sĩ, bác sĩ Lê Phi Long, Trưởng phân khoa Lồng ngực - Mạch máu, Bệnh viện Đại học Y Dược cảnh báo về những hiểm họa từ thói quen chích lể "vườn" thiếu vệ sinh.
Một bệnh nhân vào cấp cứu với một bên chân sưng phù căng cứng từ đùi xuống đến bàn chân, nhức nhối, các tĩnh mạch chân viêm hằn đỏ và rất đau khi chạm vào. Sau khi bác sĩ thăm khám và làm một số xét nghiệm, siêu âm, bệnh nhân được chẩn đoán tắc tĩnh mạch sâu cấp tính do huyết khối kèm viêm tắc tĩnh mạch nông. Trên da vùng cẳng chân của bệnh nhân có rất nhiều vết rạch nhỏ.
Bác sĩ hỏi ra mới biết bệnh nhân này trước đó đã được chẩn đoán bị giãn tĩnh mạch chân và chỉ định phẫu thuật. Bệnh nhân không mổ, về nhà tin theo lời của một bà lang vườn, đi chích lể để lấy máu bầm ra. Bà lang này dùng một con dao lam, rạch vào các búi tĩnh mạch dãn dưới chân và nạn ra rất nhiều máu đen, các búi tĩnh mạch này xẹp đi làm bệnh nhân tưởng lầm là khỏi bệnh. Nhưng chỉ vài ngày sau là chân sưng căng đau nhức nên phải đi cấp cứu. Bệnh nhân này đã phải trải qua một quá trình điều trị hết sức khó khăn và kéo dài, bệnh tình mới thuyên giảm dần dần.
Một trường hợp khác, một cụ già đột nhiên đau nhức một bên chân. Gia đình nghĩ rằng do đau nhức xương khớp thông thường, nên ra hiệu thuốc mua vài viên giảm đau cho cụ uống. Sang ngày sau, bệnh vẫn chưa đỡ, chân xuất hiện các đốm tím bầm. Đưa đi bà lang vườn và tiếp tục được phán là ứ máu độc, chích lể để lấy máu độc ra. Sang đến ngày kế tiếp thì chân cụ đã tím hoàn toàn. Khi đến được bệnh viện thì đã muộn, chân đã hoại tử do tắc động mạch cấp tính. Các bác sĩ buộc lòng phải cắt bỏ chân để cứu sống bệnh nhân.
Còn rất nhiều các trường hợp biến chứng hoặc điều trị chậm trễ đáng tiếc gây ra do chích lể. Tại các vùng nông thôn, chích lể vẫn còn được coi là một phương thức chữa bệnh dân gian.
Đây là một cách thức chữa trị chưa được chứng minh rõ rằng về hiệu quả, mà ngược lại có thể dẫn tới rất nhiều các biến chứng nguy hiểm. Chích lể có thể gây ra chảy máu nhiều, nhất là nếu rạch phạm vào các mạch máu nông hoặc các tĩnh mạch nông bị dãn, hoặc gây chảy máu không cầm trên các người mắc bệnh máu khó đông hay đang dùng thuốc loãng máu. Tĩnh mạch nông bị chích vào sẽ dễ diễn tiến tạo máu đông và viêm đau. Cục máu đông này có nguy cơ phát triển tiếp tục, lan rộng đến các tĩnh mạch sâu gây tắc mạch, hoặc nguy hiểm hơn sẽ di chuyển theo dòng máu về phổi, gây ra thuyên tắc tĩnh mạch phổi và tử vong.
Mặt khác, chích lể không vô trùng rất dễ dẫn tới nhiễm trùng da và nguy cơ nhiễm trùng huyết. Dùng chung các vật dụng chích lể mà không được tiệt trùng đúng quy cách sẽ làm lây lan nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như viêm gan siêu vi B,C... hay bệnh AIDS.
Hiện nay, còn rất ít người hiểu biết và quan tâm đến các bệnh lý mạch máu. Thực ra, đây không phải là bệnh lý hiếm gặp, mà chiếm tỷ lệ khá cao trong dân số, lại rất nguy hiểm và có thể để lại di chứng cũng như tàn phế nặng nề.
Các triệu chứng đau nhức do căn nguyên mạch máu thường hay bị nhầm lẫn với các bệnh lý xương khớp, thần kinh khác, dẫn đến tình trạng điều trị muộn màng, kéo dài, kết quả kém. Do đó các đối tượng có nguy cơ mắc bệnh mạch máu như lớn tuổi, hút thuốc lá nhiều, rối loạn mỡ máu, tiểu đường... cần lưu ý để được khám và tầm soát về bệnh mạch máu, tránh để xảy ra các tình trạng đáng tiếc do thiếu hiểu biết.
Thạc sĩ, bác sĩ Lê Phi Long
Bệnh viện Đại học Y Dược