Phần lớn bố mẹ tranh thủ lúc con ngủ, lúc con đi học, gửi con nhà ông bà để làm các việc chuẩn bị Tết hoặc khoán hết cho người giúp việc. Như vậy là đánh mất cơ hội để con tham gia và thực sự cảm nhận không khí Tết để học những bài học cho tương lai.
Tết, chỉ có một từ mà gợi lên tất cả các cảm xúc, mùi vị, sắc màu, trải nghiệm, mong chờ mang đậm nét văn hóa của người Việt Nam.
Bố mẹ và bé hãy bắt đầu bằng việc lên danh sách tất cả những việc cần làm, viết ra giấy theo trật tự logic cái gì cần làm trước, ai làm việc đó, con sẽ giúp bố hay mẹ việc nào? Chỉ một việc rất đơn giản nhưng giúp bé hình dung được tổng thể tất cả mọi việc, học cách lên kế hoạch và phân chia công việc, cách ra quyết định. Hãy để bé tham gia ý kiến vào từng việc một vì bé cũng là thành viên trong gia đình và cùng tham gia chuẩn bị Tết với cả nhà.
Trẻ nhỏ học qua trải nghiệm, chỉ có trải nghiệm mới làm bé có ấn tượng sâu sắc, nhớ lâu và thành kỷ niệm, vốn sống mang theo mình. Thực ra các em bé rất thích được làm việc như người lớn, được làm việc với người lớn để cảm thấy mình đã lớn và thấy mình có ích.
Cho bé tham gia cùng chuẩn bị Tết giúp con cảm nhận được hết ý nghĩa của dịp lễ cổ truyền này. Ảnh: Thanh Tú. |
Trẻ từ 6 tháng - biết ngồi đã có thể học bằng việc ngồi bên cạnh quan sát bố mẹ làm mọi việc. Quan sát cũng là học.
Các bé hai tuổi đã có thể làm các việc giúp bố mẹ chuẩn bị Tết như tổng vệ sinh, phủi bụi, quét nhà, lau nhà, dọn dẹp các phòng; rửa, lau khô đồ trên ban thờ; rửa và giúp bày mâm ngũ quả; lau lá và tưới cây hoa Tết hằng ngày.
Hãy đưa con đi mua hoa Tết cùng để con học cách chọn đào, quất, mai, chọn hoa tươi, trang trí cây trưng Tết bằng những lời chúc mừng năm mới đỏ thắm và thành tâm nghĩ về một năm mới an lành sắp tới.
Cùng con chuẩn bị tiền mừng tuổi và giải thích cho con ý nghĩa của tiền mừng tuổi. Con sẽ giữ nó, không mở ra xem, cũng không được dùng tiền mừng tuổi của mình để mừng tuổi các em bé khác. Hướng dẫn con cảm ơn khi được mừng tuổi và giúp con lên kế hoạch sử dụng tiền mừng tuổi một cách có ích thay vì bố mẹ cầm hết của bé để mừng tuổi lại con người khác. Cái gì của con là của con, để con có quyền với tài sản của mình, nhất là tiền mừng tuổi có ý nghĩa riêng của nó.
Hãy đưa con đi mua cây, mua quà Tết và cả nhà cùng đến biếu ông, bà nội ngoại. Nếu ông bà ở xa, hãy hướng dẫn con vẽ hay viết thiệp chúc tết và gửi sớm để ông bà nhận được trước Tết. Truyền thống và văn hóa gia đình cần được thiết lập và truyền lại cho con cháu để lớp trẻ lớn lên mang theo mình những giá trị sống đó.
Hãy tìm cách giúp con được trải nghiệm mùi thơm của nồi bánh chưng đang luộc quện với mùi củi, trấu cháy trong không khí se lạnh, vừa trông bánh vừa nướng khoai lang rồi khều ra bóc vừa ăn vừa xuýt xoa, hay cảm giác đặc biệt khi bé ăn cái bánh do chính tay mình gói. Hãy để bé được thưởng thức mùi thơm nồi canh măng, mùi nem rán, mùi nước lá mùi tắm tất niên, mùi hương trầm trong cái lạnh se se cuối đông. Tất cả đều là mùi Tết.
Hãy để bé tận hưởng đêm 30 chờ giao thừa, cả nhà ngồi xem Táo quân cười bò ra. Bé không hiểu hết, chỉ hiểu được phần nào nhưng cảm giác cả nhà quây quần ngồi xem táo quân thì sẽ theo bé suốt cuộc đời.
Hãy hướng dẫn con cách nói lời chúc Tết và cách đáp lại lời chúc khi đi chúc Tết.
Người nước ngoài không cho đồ ăn Á vào thực đơn Giáng Sinh, thiết nghĩ mâm cỗ Tết, hộp bánh mứt kẹo cũng không nên có đồ ăn Tây.
Tất cả các em bé hôm nay, một ngày kia đều lớn lên trở thành chủ gia đình khi đi ở riêng. Những việc bố mẹ giúp con học từ những ngày nhỏ giúp bé sau này có vốn để hình thành văn hóa gia đình cho riêng mình dù con ở góc nào trên trái đất. Và Tết, dù chỉ là một từ luôn mang theo nó tất cả những cảm xúc đa dạng hay đơn điệu, sâu sắc hay hời hợt đều là do bố mẹ có thực sự giúp con tự tay trải nghiệm hay không chứ chưa bao giờ giá trị của Tết được quyết định bởi vật chất.
Lê Mai Hương
Nhà giáo Montessoria